Welke UV-lamp voor vogels? - Zebravinken Mutaties

Bent u bekend met de positieve effecten van UV-A en UV-B straling bij vogels? Dan wilt u nu waarschijnlijk graag weten hoe u uw vogels zo snel mogelijk van UV-verlichting kan voorzien.

Het probleem zit hem met name in de UV-B straling, dit is in binnenverblijven lastig haalbaar. Uw verblijven en vogels voorzien van UV-A straling is daarin tegen erg makkelijk en goedkoop haalbaar! U kunt er dus ook voor kiezen om enkel voor UV-A straling te gaan, dat is in ieder geval al een heel stuk beter dan helemaal géén UV-licht. Uw vogels kunnen dan tenminste weer alle kleuren zien en zijn niet meer kleurenblind!

Wilt u voor de goedkoopste en makkelijkste optie van voornamelijk UV-A straling gaan? Dan kunt u het volgende artikel grotendeels overslaan en helemaal naar beneden scrollen. Wilt u ook voor UV-B straling gaan voor alle verblijven? Dan adviseer ik u het volledige artikel te lezen. Het beste voor uw vogels is natuurlijk wel beide soorten UV-straling!

Verschil UV-A en UV-B in bereik.

Van de UV-straling die de aarde bereikt door het zonlicht is 98,7% UV-A straling en de overige 1,3% is UV-B straling. UV-A straling kan grotendeels door glas heen, echter UV-B straling kan niet door glas heen. Dus een vogelverblijf waar daglicht / zonlicht binnen kan komen, ook al is het door glas, heeft al wel een positief effect. Een glazen serre is ideaal als binnenverblijf voor vogels! (voor UV-A straling)

Ga je een nieuw vogelverblijf bouwen? Probeer dan ook rekening te houden met zoveel mogelijk dag- en/of zonlicht. UV-A licht kan gedeeltelijk weerkaatsen, het percentage dat weerkaatst is afhankelijk van het materiaal waarop het schijnt. Dus als het niet lukt om het dak te voorzien van glas, dan zijn meerdere zijramen ook een optie, zodat het UV-A licht van de zon gedeeltelijk kan weerkaatsen. Echter is een directe lijn vele malen sterker en beter.

Echter UV-B straling gaat dus NIET door glas heen. Geen enkele vogel welke binnen gehouden wordt, heeft dus toegang tot UV-B straling. Echter het bereik van UV-B straling afkomstig van lampen is helaas zeer beperkt, afhankelijk van het merk lamp van minder dan 30 cm tot wel 1 meter. Dus bij het ophangen van de UV-lampen dient vooral rekening gehouden te worden met het bereik van de UV-B straling.

In vogelparken en dierentuinen ziet u bijna altijd binnen én buitenverblijven voor vogels, waarbij het dak van het buitenverblijf van gaas is. De grootste reden voor een gazen dak is natuurlijke vanwege het directe zonlicht voor UV-B straling en de aanmaak van vitamine D3 voor deze vogels! In vrijwel alle dierentuinen en vogelparken in Nederland zijn tevens ook de binnenverblijven voorzien van UV-licht.

UV-B afgifte verminderd met de tijd!

De hoeveelheid UV-B welke lampen afgeven wordt naarmate de branduren minder. Zo is bij de meeste lampen de UV-B straling grotendeels afgenomen na 1 jaar intensief gebruik. Ook al branden ze nog net zo fel (voor het zichtbare licht), ze geven niet genoeg UV-B straling meer af! Dus UV-lampen dienen (afhankelijk van het merk) in ieder geval 1x per jaar vervangen te worden.

Locatie lampen en type verblijven.

Heeft u draadkooien, vluchten van voornamelijk gaas (geen dichte of glazen wanden), of een groot hok waar een lamp in bevestigd kan worden? Dan is dat een groot voordeel, één enkele UV-lamp kan dan mogelijk bijna uw gehele verblijf voorzien van UV-A straling (in directe lijnen). Echter voor UV-B straling zult u meerdere lampen moeten plaatsen, zodat vogels er vlakbij kunnen zitten.

Heeft u broedkooien van kunstof, plastic of metaal waarvan alleen de voorkant voorzien is van tralies? Dan wordt het plaatsen van UV-licht wat lastiger! Het UV-licht moet natuurlijk het liefst zoveel mogelijk in het vogelverblijf (broedkooi) kunnen schijnen. De beste locatie is dus recht tegenover de open zijde van de kooi, of in de kooi zelf, al zal dat laatste in de meeste gevallen niet lukken tenzij je hele grote broedkooien gebruikt.

Let er wel op dat de vogels niet TÉ dicht op de UV-lamp zitten, direct tegen de lamp of langdurig op minder dan 20 cm zou mogelijk gevolgen kunnen hebben (op huid of ogen). Bij reptielen lijkt dit echter veel sneller een probleem te zijn dan bij vogels. Er zijn vrijwel geen problemen bekend bij vogels, bij reptielen echter wel, waarschijnlijk omdat reptielen ook wel eens langdurig op of tegen de lamp aan gaan zitten en hier tevens ook gevoeliger voor zijn! (ze hebben tenslotte warmte nodig omdat ze koudbloedig zijn en daarnaast hebben ze geen veren die hun huid beschermen)

Welke merken en soorten UV-lampen voor vogels kan ik u meer over vertellen?

Arcadia TL UV-Lampen
Arcadia Compact UV-lamp
Bird Systems TL UV-lampen
Bird Systems Compact UV-lampen
Lucky Reptile Bright Sun Lampen
Zoo Med Avian Sun Compact UV-lamp
AviLux Birdlamp UVB

Er bestaan uiteraard ook nog enkele andere merken UV-lampen, daar heb ik echter geen ervaring mee. Het artikel gaat dan ook verder over de hierboven genoemde lampen soorten, waar wél jarenlange ervaring mee opgebouwd is.

Arcadia TL UV-lampen

Deze TL-lampen zijn het meest bekend onder vogelliefhebbers van kleinere soorten vogels. Ze zijn vogelvriendelijk (flikkeren niet) wanneer in een Arcadia controller geplaatst, en daarnaast geven ze voldoende UV-A straling af met een groot bereik. Het licht is redelijk wit en natuurlijk, het kan wel nog een stuk beter (weinig “rood”), maar het is zeker niet slecht. Echter het UV-B bereik is ver van optimaal, een goed bereik wordt gehaald op 30 cm en daarna gaat het harder achteruit. Wanneer de lamp de hele dag brandt (en dus niet maar 2 uur) dan zou op een grotere afstand mogelijk wel voldoende UV-B straling komen om voldoende vitamine D3 aan te maken, maar zeker géén meters ver!

Kortom een goede en goedkope (ongeveer 15 tot 30 euro) lamp voor UV-A straling en redelijk natuurlijk licht, minder goed voor UV-B bereik. Let er wel op dat de lamp in een HF (hoogfrequent) armatuur geplaatst wordt. Deze TL-lampen zijn verkrijgbaar in diverse lengtes, van 30 cm tot 150 cm lang.

Arcadia, Avian Sun, AviLux en Bird Systems Compact lampen

Deze 4 type lampen zijn vergelijkbaar aan elkaar, al deze lampen zijn compacte lampen met een normale E27-fitting. Je kan deze lampen in vrijwel elke E27-fitting plaatsen, zelfs in kunstof fittingen omdat ze maar rond de 20W zijn en erg weinig warmte afgeven. Ze zijn relatief klein en worden veel voor grotere kooien gebruikt, 1 lamp per kooi, met name voor parkieten en papegaaien. De afgifte van licht en UV-B is wel relatief beperkt, maar het zijn goed betaalbare lampen. Het optimale bereik is zo rond de 20 tot 50 cm voor UV-B straling. (iets verder dan de TL)

Kortom, vergelijkbaar met de Arcadia TL-lamp, alleen iets makkelijker in gebruik en verplaatsbaar. De prijs van deze compact lampen is iets hoger dan een TL, maar nog goed betaalbaar (30 a 40 euro). Het voordeel is dat je hier geen speciale fitting voor nodig hebt, voor een TL lamp heb je een hoogfrequent armatuur nodig.

Bright Sun UV-Lampen

Deze lampen zijn veruit de duurste, maar ook veruit de beste! Dit zijn professionele metaaldamp lampen, waarvoor een speciaal voorschakelapparaat en fitting nodig is. Deze lampen kunnen dus NIET in een normale E27 fitting. Er zit standaard 1 jaar fabrieksgarantie op de lamp zelf én de UV-afgifte. Er zitten meerdere beveiligingen ingebouwd, zoals een 15-minuten “cooldown” periode, wanneer er bijvoorbeeld problemen met warmte of stroom (pieken) zijn. Om de lamp te beschermen wordt deze uitgeschakeld en zal deze na 15 minuten vanzelf weer (langzaam) opstarten.

De lichtintensiteit is enorm en het bereik van de UV-B straling ook. Daarnaast geven ze ook warmte af! Deze lampen komen het dichtste bij de zon. Vogels zoeken de lamp ook op en gaan er graag onder zitten, om lekker te “zonnen”! Doordat de UV-B straling een veel groter bereik heeft, kunnen deze lampen van 30 tot 100 cm afstand tot de vogels geplaatst worden. (afhankelijk van het wattage)

Bright Sun lampen zijn verkrijgbaar in 3 verschillende wattage, namelijk 35, 50 en 70 watt. Daarnaast zijn er 2 verschillende uitvoeringen, namelijk Jungle en Desert. De Jungle variant, zoals de naam al zegt is voor dieren die van oorsprong in de Jungle voorkomen (bosgebieden, waar minder zonlicht komt door de bomen). De Desert variant is voor dieren die van oorsprong in de woestijn en savanne leven, waar de zon een groot deel van de dag rechtstreeks op het dier schijnt. Door de sterkte en ook enige warmte van de lampen, is het advies wel om de vogels ook de gelegenheid te geven om te kunnen “schuilen”. Zet dus geen Bright Sun Lamp bovenop een kooitje van 40x40x40 cm!

Van oorsprong zijn deze lampen gemaakt voor reptielen, maar inmiddels worden deze lampen al ruim 8 jaar (sinds 2013) zeer effectief gebruikt in de vogelwereld. Deze lampen zijn met name erg populair bij papegaaien eigenaren, dierenartsen en dierentuinen. Tegenwoordig worden er net zoveel, of misschien wel meer, van deze lampen voor vogels als voor reptielen verkocht.

De reden dat deze vooral bij de duurdere soorten vogels gebruikt worden, is omdat bijvoorbeeld een papegaai al gauw honderden tot duizenden euro’s kost. Door de zeer positieve kweekresultaten van deze lampen, is de Bright Sun UV-lamp met 1 extra jonkie al snel terug “verdiend”. Daarnaast komt met name calcium gebrek regelmatig voor bij papegaaien, door de goede UV-B afgifte van deze lampen worden medische problemen voorkomen bij papegaaien.

Het zijn dure lampen in de 1e aanschaf (het eerste jaar), maar in de jaren daarna relatief goed betaalbaar. Dit komt vanwege het speciale voorschakelapparaat en de fitting. Een complete set is verkrijgbaar vanaf 100 euro, en vanaf 150 euro heb je de “PRO” versie met reflector kap. Echter zijn dit dan ook de enige lampen met een groot UV-B bereik, tot wel bijna een meter ver bij de hoogste wattage. Het vervangen van de lamp (na de aanschaf van de set), is wel een stuk goedkoper, 40 tot 50 euro en ze gaan langer mee dan de andere soorten UV-lampen.

Kortom… veruit de beste UV-lampen voor vogels vergeleken met bovenstaande modellen, maar ook veruit de duurste. Zebravinken zijn geen dure vogels, dus de meeste zebravinkenkwekers zullen zeker niet voor deze lamp kiezen. Speelt geld geen rol en ga je voor de beste kwaliteit? Dan moet je zeker voor deze lampen gaan. Natuurlijk zou je ook één lamp in een vlucht kunnen ophangen, zodat zoveel mogelijk vogels er van kunnen profiteren. Dan kan je voor jezelf het verschil bekijken.

Makkelijkste en Goedkoopste optie voor UV-licht

Je vogels (in binnenverblijven) voorzien van UV-A licht is heel makkelijk haalbaar, echter UV-B straling is erg lastig! De makkelijkste en goedkoopste optie is momenteel de Arcadia UV TL-lampen of de Bird Systems UV TL-Lampen voor vogels, deze zijn verkrijgbaar in diverse maten (30 tot 150cm lang). Indien je nu gewone TL-lampen hebt, kan je deze makkelijk vervangen. Echter dien je ook een HF (hoogfrequent) armatuur te hebben, zodat het licht niet knippert. Hang de TL-lampen zo op, dat ze zoveel mogelijk recht in de hokken schijnen. Zelf heb ik ook Arcadia UV TL-Lampen zowel horizontaal als verticaal hangen, zodat meer hokken bereikt worden.

Alle vogels die de TL-lamp kunnen zien, hebben nu dus de toegang tot UV-A licht en hebben vanaf nu beter zicht op alles, ze zijn niet meer kleurenblind! Echter alleen de vogels die vlakbij de TL-lamp zitten, hebben ook de beschikking tot UV-B straling. Het optimale UV-B bereik is namelijk 20 tot 50 cm, daarna wordt het sterk minder…. helaas!

Wat kan je doen om je zebravinken (op een goedkope en makkelijke manier) toch te voorzien van UV-B straling? Zorg dat je in je grotere vluchten ook deze UV TL-lampen op hangt, zodat jonge zebravinken, of volwassen vogels in de rustperiode, wel voorzien zijn van UV-B straling. De vogels hoeven tenslotte maar ongeveer 2 uurtjes per dag vlakbij de lamp te zitten voor de aanmaak van voldoende Vitamine D3. Hierdoor kunnen de jongen goed uitgroeien en kunnen de volwassen vogels in optimale conditie komen voor de kweek!

Vogels toegang geven tot direct zonlicht is natuurlijk beter én gratis, of je zou het dak kunnen voorzien van UV-doorlatend glas. Dit is natuurlijk ook beter dan een UV-lamp. Alleen is UV-B doorlatend (plexi- of kwarts-) glas ook vrij prijzig in de aanschaf, echter ben je dan wel in 1x van alle problemen af en heb je geen jaarlijkse stroom of vervangingskosten.

Er zijn helaas weinig tot geen UV-lampen op de markt die makkelijk in kleine verblijven zoals broedkooien geplaatst kunnen worden, al zal dit in de toekomst hopelijk gaan veranderen. De ontwikkeling van UV-lampen ligt zeker niet stil. Zo wordt er ook al jaren gewerkt aan UV-LED-Lampen, helaas zijn deze lampen nog in ontwikkeling en nog niet optimaal afgestemd voor vogels. Waardoor deze lampen nog niet op de markt verkrijgbaar zijn voor vogels. Dus hier liggen nog grote kansen voor een betere toekomst van onze vogels!

Gerelateerde Artikelen: